Genital uçuk neden oluşur? Tedavisi nasıl?

Genital uçuk ya da diğer adıyla genital herpes, herpes simpleks virüsünün (HSV) neden olduğu bir enfeksiyondur ve virüsün yayılmasına yol açan birincil etken cinsel temastır.

İlk enfeksiyondan sonra virüs vücutta uykuda kalır ve yılda birkaç kez tekrar aktif hale gelebilir. Birden çok cinsel partnerin olması, virüsün bulaşma ve hastalığın nüksetme ihtimalini artırır.

Bu uçuklar; enfekte olan yerde ağrı, kızarıklık, kaşıntı ve genital bölgede yara oluşmasına sebep olabileceği gibi kimi zaman da hiçbir semptom gözlenmeyebilir.

Genital Uçuk Nedenleri

Herpes simpleks virüsü enfeksiyonunun iki türü, genital uçuklara neden olabilir:

HSV-1: Bu, genellikle ağzın etrafında uçuklara veya kabarcıklara neden olan tiptir. HSV-1 genellikle deriden cilde temas yoluyla yayılır, ancak oral seks sırasında genital bölgeye de yayılabilir.

Nüksetme olasılığı HSV-2 virüsüne göre daha düşüktür. Dünya Sağlık Örgütüne göre HSV-1 virüsü 50 yaşın altındaki tüm insanların %67’sini etkiliyor ancak çoğu kişi enfekte olduğunun farkında bile değil.

HSV-2: Genelde genital uçuğa neden olan türdür. Virüs, cinsel yolla veya cilt temasıyla bulaşabilir. HSV-2, açık bir yara olsun veya olmasın çok yaygın ve oldukça bulaşıcı bir virüstür.

Aynı zamanda bu virüs, vücudun dışındayken hızlıca öldüğü için, enfekte bir kişinin kullandığı tuvalet, havlu veya diğer nesnelerle temas yoluyla enfeksiyon kapmak neredeyse imkansızdır.

Genital Uçuk Belirtileri

Belirtiler, genelde virüse maruz kaldıktan sonraki 2 ila 12 gün arasında görülmeye başlar.

• Ağrı veya kaşıntı: Enfeksiyon temizlenene kadar genital bölgede ağrı ve hassasiyet yaşanabilir.
• Küçük kırmızı yumrular ya da küçük beyaz kabarcıklar: Enfeksiyondan birkaç gün sonra ortaya çıkıp birkaç hafta boyunca devam edebilir.
• İrinli yaralar: Kabarcıklar koptuğunda veya kanadığında meydana gelebilir ve idrar yaparken acı verebilir. Zamanla, yaralar iyileştikçe deri kabuk bağlar ve kaşınmaya başlar.

Bunların dışında, virüsün ilk bulaştığı zaman baş ağrısı, kas ağrıları ve ateş gibi grip benzeri belirtiler görülebilir. Kadınlarda, genellikle vulvada ve vajinal açılımın etrafında kabartılara ve yaralara neden olur. Çoğu vakada enfeksiyon, serviksin de dahil olduğu bir alana yayılır ve servisite (serviksin iltihaplanması) veya idrar yolu iltihaplanmasına yol açar.

Bazı kadınlarda servisit genital uçuk enfeksiyonunun tek işareti olabilir. Enfekte olan bölgeye dokunduktan sonra yüz ve gözler de dahil olmak üzere vücudun herhangi bir bölgesini olmak ya da kaşımak enfeksiyonun yayılmasına sebep olabilir.

Genital Uçuğun Neden Olduğu Komplikasyonlar

• Diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar: Genital uçuğa sahip olmak AIDS de dahil olmak üzere cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonların bulaşma veya yayılma riskini artırır.
• Yenidoğan enfeksiyonu: Virüs bulaşmış annelerden doğan bebekler doğum sırasında enfekte olabilirler. Bu durum beyin hasarı, körlük ve hatta ölümle sonuçlanabilir.
• Mesane problemleri: Bazı durumlarda, genital herpes ile ilişkili yaralar, idrarı mesaneden dışarı veren tüpün (üretra) etrafında iltihaba neden olabilir. Şişlik, idrar yolunu birkaç gün boyunca kapatabilir ve bu da, mesaneyi boşaltmak için bir kateterin yerleştirilmesini gerektirir.

• Menenjit: Nadiren de olsa, HSV enfeksiyonu, beyin ve omuriliğinizi çevreleyen membranların ve beyin omurilik sıvısının iltihaplanmasına yol açabilir.

• Rektal inflamasyon (proktit): Genital uçuk, özellikle eşcinsel erkeklerde, rektum astarının iltihaplanmasına neden olabilir.

Genital Uçuk Tedavisi Nasıldır?

Aslında genital herpesten kurtulmak tam olarak mümkün değil. Tedavi sürecinde bazı ilaçlar reçete edilir ancak bunlar; semptomları hafifletmek, hastalığın nüksetme ihtimalini azaltmak ve atakların süresini kısaltmak içindir.

Antiviral İlaçlar

Atakların şiddetini hafifletmek ve süresini kısaltmak amacıyla, atak başlamadan hemen önce (karıncalanma veya ciltte sıra dışı bir his olduğunda) veya atak başladıktan 24 saat sonra kullanılır. Yaygın olarak kullanılan ilaçlar Zovirax, Famvir veya Valtrex’tir. Bunlar genellikle ağızdan alınır ve iyi tolere edilen, yan etkisi az olan ilaçlardır. Ciddi viral enfeksiyon vakalarında, antiviral ilaçlar intravenöz (damar yoluyla) olarak da verilebilir, ancak bu yöntem genital uçuk için pek gerekli değildir.

Son yıllarda bağışıklık sistemini güçlendiren ilaçlar da uçuk tedavisinde destek amaçlı kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca doğrudan yaralara uygulanan topikal ilaçlar da mevcuttur, ancak bunlar oral ilaçlardan daha az etkilidir ve doktorlar tarafından fazla tercih edilmez.

Genital uçuk için yapılması gerekenler ise duş alırken ılık su kullanmak, vücudu yumuşak temizleyicilerle nazikçe temizlemek ve enfekte olan bölgeyi temiz ve kuru tutmaya özen göstermektir. Bunun dışında vücudu sıkmayacak rahat, pamuklu giysiler giyilmesi en sağlıklısı olur.

Hamilelik Sırasında Genital Uçuk Tedavisi

Yukarıda bahsedilen oral antiviral ilaçlar, hamilelik sırasında da kullanmak için uygundur. Ancak gebelik döneminde duyulan asıl endişe, enfeksiyonun doğum sırasında bebeğe geçmesidir.

Çünkü bebeklerde genital uçuk enfeksiyonu, kan dolaşımına yayılarak ciddi sonuçlara yol açabilir ve hatta erken doğuma neden olabilir. Bu yüzden doğum sırasında oluşabilecek tehlikelerin önüne geçebilmek için, aktif ataklar yaşayan anne adaylarına sezaryenle doğum yapmaları önerilir.

Hamilelik döneminde eğer genital uçuğunuz varsa veya buna dair bir şüpheniz varsa mutlaka doktorunuzla paylaşmalısınız ki geç olmadan antiviral ilaç kullanımına başlayabilesiniz.

Genital Uçuktan Korunma Yolları

• Oral, anal ve vajinal seks sırasında daima prezervatif ve oral seks kondomu kullanın.
• Eğer daha önceden birkaç defa atak geçirdiyseniz, uçuk ilacını düzenli olarak kullanmak konusunda doktorunuzla konuşun. Bu, uçuğun yayılma ve başkalarına bulaşma olasılığını azaltabilir.
• Aktif bir genital uçuk atağı sırasında prezervatifle bile olsa cinsel ilişkiye girmeyin. Prezervatifin kapamadığı yerlerde de yaralar olabilir.
• Vücudunuzdaki yaralar tamamen iyileşip yok olana kadar seks yapmayın.
• Birçok cinsel partneri olan birisinin herpes virüsü ile enfekte olma olasılığı daha yüksektir. Bu nedenle partnerinizin cinsel geçmişi hakkında sorular sormaktan çekinmeyin.
• Genital uçuğu olan çoğu kişi enfekte olduğunun farkında değildir, bu nedenle partnerinize cinsel yolla bulaşan başka herhangi bir hastalığı olup olmadığını sorun. Böyle bir konuda dürüst olmak çok önemlidir.
• Cilt rahatsızlıklarına veya alerjik reaksiyonlara bağlı genital uçukların önlenmesi daha zor olabilir. Böyle bir durumda kese veya lif tarzı temizlik ürünleri ve kokulu sabunlar gibi tahriş edici maddeleri kullanmaktan kaçının. Kızarmış, şişmiş veya enfekte olmuş bölgeleri tıraş etmemeye dikkat edin.